CHỦ ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KỲ
HỌC PHẦN TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN
HỌC KÌ 1, NĂM HỌC 2020-2021.
Chu đê 1. Quan điểm của CN Mác -Lênin về ý thức và bản chất của ý thức (liên hệ với
việc học tập và rèn luyện của sinh viên).
1. Khái niệm ý thức và bản chất của ý thức:
Ý thức là toàn bộ những hoạt động tinh thần của con người bao gồm những tri thức, kinh
nghiệm, những trạng thái tình cảm, ước muốn, hi vọng, ý chí, niềm tin, ... của con người reong cuộc
sống, ý thức là sản phẩm của quá trình phát triển của tự nhiên là lịch sử-xã hội, là kết quả của quá
trình phản ánh thế giới hiện thực, khách quan vào trong đầu óc của con người.
Bản chất của ý thức là sự phản ánh năng đông, sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc của con
người; là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan.
2. Nôi dung Bản chất của ý thức:
Bản chất của ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, là quá trình phản ánh
tích cực, sáng tạo hiện thưc khách quan của óc người, phản ánh ý thức là hình thức cao nhất của con
người.
Thứ nhất, vì ý thức là sự phản ánh, cái phản ánh, còn vật chất là cái được phản ánh. Trong đó,
cái được phản ánh, tức vật chất là hiện thực khách quan, ở ngoài và độc lập với ý thức. Ngược lại,
cái phản ánh, tức ý thức là hiện thực chủ quan. Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách
quan. Ý thức lấy hiện thực khách quan làm tiền đề và bị hiện thực khách quan quy định.
Thứ hai, ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan nhưng không phải là hình ảnh vật
lý hay hình ảnh tâm lý động vật về sự vật. Ý thức là hình ảnh của thế giới hiện thực được cải biến
trong đầu óc con người. Con người là một thực thể xã hội năng động sáng tạo. Ý thức ra đời trong
quá trình con người hoạt động cải tạo thế giới, cho nên ý thức con người mang tính tích cực, chủ
động và sáng tạo hiện thực theo nhu cầu thực tiễn xã hội.
Phản ánh ý thức mang tính sáng tạo. Tính năng động và sáng tạo của ý thức là quá trình cải
biến các đối tượng vật chất đã được di chuyển vào bộ não con người. Sự phản ánh của ý thức là quá
trình thống nhất của ba mặt:
Một là, trao đổi thông tin giữa chủ thể và đối tượng phản ánh. Sự trao đổi này có tính hai chiều,
có định hướng và chọn lọc các thông tin cần thiết.
Hai là, mô hình hoá đối tượng trong tư duy dưới dạng hình ảnh tinh thần. Đây là quá trình mã
hoá các đối tượng vật chất thành các ý tưởng tinh thần phi vật chất.
Ba là, chuyển mô hình từ tư duy ra hiện thực khách quan, tức là quá trình hiện thực hoá tư
tưởng, thông qua hoạt động thực tiễn chuyển hoá tư tưởng thành thực tại, hoặc vật chất hoá tư
tưởng của con người dưới dạng vật chất ngoài hiện thực. Trong giai đoạn này con người lựa chọn
