Download KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC LÊNIN and more Cheat Sheet Law in PDF only on Docsity!
HÀNG HÓA
- Khái niệm
LĐ có thể thỏa mãn
nhu cầu nào đó của
con người thông qua
trao đổi, mua bán
hàng hóa:
+ SP LĐ
nào đó của con
người
trao đổi mua bán
- Hai thuộc tính của hàng hóa
*Giá trị sử dụng:
- KN: là công dụng của vật phẩm có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người
- GTSD của HH do các thuộc tính tự nhiên của vật phẩm quy định. Do đó, nó là
một phạm trù vĩnh viễn
- Số lượng GTSD của HH phụ thuộc vào trình độ nhận thức, trình độ phát triển của
khoa học và kĩ thuật
- GTSD vs tư cách là thuộc tính của HH là cho người tiêu dùng mà không phải cho
người sản xuất
*Giá trị
- KN: là LĐ XH của người sx kết tinh trong HH
GT là thuộc tính XH của HH + GT là 1 phạm trù lịch sử
GT là hao phí của người LĐ kết tinh trong HH. Song, không phải mọi hao phí LĐ
của người sx kết tinh trong vật phẩm đều mang hình thái GT mà chỉ hao phí LĐ của
người sx kết tinh trong vật phẩm là HH mới mang hình thái GT
- MQH giữa 2 thuộc tính của HH
- 2 thuộc tính của HH có MQH chặt chẽ không
tách rời nhau, thiếu 1 trong 2 thuộc tính thì không
thể trở thành HH. Song, MQH giữa 2 thuộc tính
của HH là MQH mâu thuẫn
- Đối với người bán thì chỉ quan tâm đến GT của
HH. Nếu người bán quan tâm đến GTSD thì chẳng
qua là muốn có GT lớn hơn
- Đối với người mua chỉ quan tâm đến GTSD. Để
có được GTSD mà mình cần thì người mua phải
trả GT cho người bán
=> Kết luận:
Mâu thuẫn giũa 2 thuộc tính của HH được thể hiện
thông qua mâu thuẫn giữa người mua và người
bán trong QH trao đổi. Mâu thuẫn giữa 2 thuộc
tính của HH là mần mống của mọi mâu thuẫn
trong nền kinh tế HH
LƯỢNG GTHH VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LƯỢNG GTHH
- Thước đo lượng GTHH
- GT là hao phí LĐ của người sx kết tinh trong HH. Do
đó, lượng GTHH là lượng hao phí LĐ của người sx kết
tinh trong HH. Lượng hao phí LĐ được đo bằng thước đo
tgian LĐ. Vậy nên, lượng GTHH cũng được đo bằng
tgian LĐ. Tgian LĐ được chia thành tgian LĐ cá biệt và
tgian LĐ XH. Lượng GTHH được đo bằng tgian LĐ XH
cần thiết. Tgian LĐ XH cần thiết là tgian cần thiết để sx
ra 1 đơn vị HH trong điều kiện trung bình của sx
- PP thống kê số lớn: GT thị trường của HH được quy về
GT cá biệt của cơ sở sx cung ứng phần lớn HH trên thị
trường
GTTT
1ĐVHH
α
1
x
1
2
x
2
n
x
n
α
1
2
n
- Các nhân tố ảnh hưởng đến lượng GTHH
*NSLĐ:
- KN: là KN phản ánh năng lực của LĐ được đo bằng số lượng SP sx ra trong 1 ĐV tgian
- NSLĐ được chia thành NSLĐ cá biệt (quy định GT cá biệt của HH) và NSLĐ XH (được quy định
bởi GTTT của HH)
=> Khi NSLĐ tăng lên thì GTTT của 1 ĐVHH giảm
*Cường độ lao động:
- KN: là KN phản ánh mức độ khẩn trương và căng thẳng của LĐ, được đo bằng lượng hao phí LĐ
trong 1 ĐV tgian
=> Khi CĐLĐ tăng thì số lượng SP làm ra trong 1 ĐV tgian tăng lên, lượng hao phí LĐ tăng lên
tương ứng. do đó, lượng hao phí LĐ kết tinh trong 1 ĐVSP không đổi, tức GT của 1 ĐVSP không
đổi. Song, tổng GTHH tăng lên
*Mức độ phức tạp của LĐ
- LĐ được chia thành LĐ giản đơn và LĐ phức tạp. Do đó, để HH được sx ra bằng LĐ giản đơn có
QH bình đẳng với HH sx bằng LĐ phức tạp thì cần thiết phải quy LĐ phức tạp về LĐ giản đơn
=> Do đó, GTTT HH được đo bằng tgian LĐ XH giản đơn trung bình cần thiết
NGUỒN GỐC; BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA TIỀN TỆ
- Sự phát triển của các hình thái GT
*Hình thái GT ngẫu nhiên (giản đơn)
- Gắn liền với giai đoạn đầu của tgian trao đổi HH và biểu hiện ra là sự trao đổi NN giữa
HH này với HH khác. Hình thái GT NN được biểu hiện phường PT GT: 1A=2B
- Trong hình thái GT giản đơn, HH A không tự thể hiện được GT của mình mà phải thông
qua HH B. Do đó, GT của A đgl hình thái tương đối của GT, HH B là phương tiện biểu
hiện GT của HH A. Vậy nên, GT của B đgl hình thái ngang giá của GT
- Trong hình thái GT giản đơn, tỉ lệ trao đổi chưa được cố định
*Hình thái GT mở rộng
- Trao đổi HH ngày càng trở nên thường xuyên hơn, mỗi 1 HH không chỉ có QH với 1 HH
duy nhất khác biệt nó mà còn có QH với HH khác. Khi đó, hình thái GT mở rộng ra đời:
1A=2B; hoặc 3C; hoặc 4D;…
- Trong hình thái GT mở rộng, hình thái vật ngang giá được mở rộng từ 1 HH ra nhiều HH
khác
- Trong hình thái GT mở rộng, tỉ lệ trao đổi chưa được cố định
*Hình thái chung của GT
- Trao đổi HH ngày càng trở nên phổ biến và phức tạp, đòi hỏi phải xuất hiện 1 hình thái
vật ngang giá chung và khi vật ngang giá chung xuất hiện thì hình thái chung của GT ra
đời: 2B; hoặc 3C; hoặc 4D;…=1A
- Trong hình thái chung của GT thì hình thành hình thái vật ngang giá chung cho 1 số HH.
Song, chưa hình thành 1 hình thái vật ngang giá chung thống nhất
- Trong hình thái chung của GT, tỉ lệ trao đổi chưa được cố định
*Tiền tệ
- Trao đổi HH trở nên phổ biến, việc tồn tại nhiều hình thái vật ngang giá khác nhau đã
ngăn cản quá trình trao đổi phổ biến. Từ đó, tất yếu đời hỏi phải hình thành vật ngang giá
chung thống nhất. Khi hình thái vật ngang giá chung được cố định ở 1 HH độc tôn duy
nhất. Khi đó tiền tệ ra đời: 1A; hoặc 2B; hoặc 3C;…=0,1 gram vàng
- Trong hình thái GT tiền tệ, sở dĩ vàng được chọn làm tiền là bởi vì vàng ít bị hư hỏng, dễ
dát mỏng, kéo sợi. 1 lượng nhỏ vàng chứa đựng 1 GT lớn
- Khi mà tiền tệ xuất hiện, thế giới HH được phân chia tành 2 cực: 1 bên là HH thông
thường, bên kia là tiền. Tới đây các HH có 1 phương tiện biểu hiện GT thống nhất. Nhờ đó,
tỉ lệ trao đổi được cố định lại
- Bản chất của tiền tệ
- Tiền tệ là 1 HH đặc biệt được tách ra từ thế giới HH là vật ngang
giá chung thống nhất, thể hiện LĐ XH và biểu hiện MQH giữa
người sx HH với nhau
- Chức năng cơ bản của tiền tệ
*Chức năng thước đo giá trị
- Là thước đo giá trị được sd để đo lường GT của các HH. Để có
thể đo lường GT của các HH thì tiền phải có đủ GT. Để đo lường
được GT của HH thì bản thân tiền cũng phải được đo lường. Đơn
vị đo lường của tiền tệ đgl tiêu chuẩn của giá cả. Vs tư cách là
thước đo giá trị, tiền tệ được sd để đo lường GT của HH. Vs tư
cách là tiêu chuẩn của giá cả thì tiền tệ đo lường chính bản thân
kim loại được dùng làm tiền
- Trong quá trình phát triển của nền kinh tế thì GT của đồng tiền
có thể thay đổi. Song, điều đó không ảnh hưởng tới tiêu chuẩn giá
cả của tiền
*Chức năng phương tiện lưu thông
- Là phương tiện lưu thông, tiền tệ đóng vai trò môi giới trung gian
trong trao đổi HH. Khi tiền tham gia vào lưu thông thì sẽ làm cho
hành vi mua và hành vi bán tách rời nhau về cả không gian và
tgian. Sự tách rời này 1 mặt thúc đẩy quá trình lưu thông phát
triển, mặt khác lại tiềm ẩn các khủng hoảng về kinh tế
- Ban đầu khi tham gia vào lưu thông, tiền có đủ GT. Trong quá
trình lưu thông do con đường hao mòn mà tiền mất đi 1 phần GT.
Song, trong lưu thông, tiền vẫn có td khi còn đủ GT. Sở dĩ là như
vậy là bởi tiền chỉ đóng vai trò là môi giới trung gian trong lưu
thông và chỉ thực hiện chức năng đó trong chốc lát. Hiện thực đó
dẫn tới GT thật của tiền và GT danh nghĩa tách rời nhau. Sự tách
rời này là nguồn gốc dẫn đến sự ra đời của tiền giấy
- Tiền giấy không có giá trị. Song, không vì thế mà có thể phát
hành 1 cách tùy tiện lượng tiền giấy vào lưu thông. Số lượng tiền
giấy phát hành vào lưu thông phải tuân theo quy luật lưu thông
tiền tệ: Số lượng tiền giấy được phát hành lưu thông phải bằng số
lượng tiền thật đáng ra phải lưu thông mà tiền giấy biểu trưng
HÀNG HÓA SỨC LAO ĐỘNG
1. KN:
- SLĐ là toàn bộ thể lực, trí lực và tâm
lực của con người được sd trong quá trình
sx ra những vật có ích
- SLĐ là yếu tố cơ bản của mọi quá trình
sx
- SLĐ chỉ trở thành HH khi có các đk cơ
bản sau:
bản, do đó, để tồn tại ọc phải bán SLĐ
của mình
Khi mà SLĐ trở thành HH chính à tiền đề
để tiền chuyển hóa thành TB và là dấu
hiệu ra đời của phương thức sx TBCN
- Hai thuộc tính của HH SLLĐ
*GT:
- GT SLĐ cũng đc đo bằng tgian LĐ XH cần thiết để sx và tái sx ra SLĐ. Do SLĐ chỉ tồn tại dưới dạng năng lực
sống của cong người. Để sx và tái sx ra SLĐ thì người LĐ phải đc tiêu dùng các TLSH cần thiết. Do đó, GT SLĐ
được đo 1 cách gián tiếp thông qua các TLSH ấy
- Người LĐ không chỉ có các nh cầu vật chất mà còn có các nhu cầu văn hóa tinh thần. Do đó GT SLĐ còn mang
yếu tố tinh thần và lịch sử
=> KL: GT SLĐ bao gồm các yếu tố cơ bản sau:
*GTSD:
- Cũng giống như HH thông thường, GTSD của SLĐ cũng chỉ thể hiện a trong quá trình tiêu dùng thì cả GT và
GTSD đều bị mất đi. Còn trong quá trình tiêu dùng HH SLĐ thì nó tạo ra được 1 GT mới > GT của bản thân nó, =
với GT SLĐ + GTTD
=>KL: GTSD của HH SLĐ có 1 tính chất đb, đó là nguồn gốc sinh ra GTTD
SỰ SẢN XUẤT RA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ
- Mục đích của quá trình sx TBCN là sự sx ra GTTD. Để mà sx ra GTTD, nhà TB phải sx ra 1 GTSD nào đó, bới GTSD là vật mang trong nó GTTD. Do đó, quá
trình sx TBCN là sự thống nhất giữa quá trình sx ra GTSD và quá trình sx ra GTTD
- Quá trình sx TBCN có những đặc điểm cơ bản sau: + Người CN làm việc với sự quản lý của nhà TB + SP do người CN sx ra thuộc sở hữu của nhà TB
- Cho VD về quá trình sx GTTD
a/Các giả định nghiên cứu
~ Để sx ra 10kg sợi thì cần phải có 10kg bông, GTSX của 10kg bông là $10.
~ Để sx ra 10kg sợi thì người CN phải làm việc trong 6h và trong 6h đó máy móc hao mòn $2.
~ GT SLĐ của người CN trong 1 ngày LĐ là $3, ngày làm việc là 12h, mỗi 1h LĐ người CN tạo ra được 1 GT mới là $0,
b/Quá trình sx sợi theo đúng tgian LĐ XH cần thiết
~ TH1: Ngày LĐ là 6h, các giả định khác không thay đổi thì chi phí sx là $10(bông) + $2(hao mòn) + $3(SLĐ) = $15. Như vậy tiền thu về của nhà TB đúng
bằng tiền ứng ra để sx. Do vậy tiền ứng ra của nhà TB chưa trở thành TB
~ TH2: Khi ngày LĐ là 12h thì chi phí sx sẽ là $20(bông) + $4(hao mòn) + $3(SLĐ) = $27. GT nhà TB thu về là $20(bông => sợi) + $4(hao mòn => sợi) + $6 =
$30. Như vậy nhà TB thu về GTTD là $30 - $27 = $3. Do vậy, tiền ứng ra của nhà TB đã trở thành TB
=> KL:
- GTSP được chia thành 2 phần: Phần thứ 1 là GT các TLSX nhờ LĐ cụ thể mà đc bảo toàn, được dịch chuyển sang SP gọi là GT cũ và được kí hiệu là C; Phần
thứ 2 là GT mới do SLĐ tạo ra, phần GT này = GT SLĐ + GTTD và được kí hiệu là v+m. Như vậy GT SP được xây dựng bằng CT: G = C + v + m.
- Ngày LĐ được chia thành 2 phần. Phần ngày LĐ mà trong đó người CN tạo ra được GT = với GT SLĐ của mình đgl tgian LĐ tất yếu và được kí hiệu là t;
Phần còn lại của ngày LĐ đgl tgian LĐ TD và được kí hiệu là t’
- Phân tích quá trình sx GTTD cho thấy GTTD không được sx ra trong lưu thông mà được sx ra trong quá trình sx
TƯ BẢN BẤT BIẾN VÀ TƯ BẢN KHẢ BIẾN
Để sản xuất giá trị thặng dư, nhà tư bản phải ứng trước tư bản để mua tư liệu sản xuất và sức lao động, tức là tư bản tiền tệ đã được chuyển hóa thành hai hình
thức khác nhau của tư bản sản xuất. Người ta gọi chúng là: Tư bản bất biến và Tư bản khả biến. Mỗi bộ phận tư bản ấy có vai trò khác nhau trong quá trình làm
tăng thêm giá trị
1. TƯ BẢN BẤT BIẾN
- KN: Bộ phận tư bản dùng để mua tư liệu sản xuất (tồn tại dưới hình thái tư
liệu sản xuất) mà giá trị được bảo tồn và chuyển vào sản phẩm, tức là giá trị
không thay đổi về lượng trong quá trình sản xuất
- Ký hiệu: c
- Các bộ phận cấu thành:
- Máy móc, nhà xưởng: tham gia vào quá trình sản xuất nhưng chuyển giá trị
từng phần vào sản phẩm dưới dạng khấu hao hữu hình và vô hình
- Nguyên, nhiên, vật liệu: chuyển toàn bộ giá trị vào sản phẩm trong quá trình
sản xuất
- Giá trị của chúng được bảo tồn và chuyển dịch nguyên vẹn vào giá trị sản
phẩm
- Giá trị TLSX được bảo tồn dưới hình thức giá trị sử dụng mới.
2. TƯ BẢN KHẢ BIẾN
- KN: Bộ phận tư bản ứng trước dùng để mua hàng hoá sức lao động. Bộ phận
này không biểu hiện ra, nhưng thông qua lao động trừu tượng, người công
nhân làm thuê đã sáng tạo ra một giá trị mới, lớn hơn giá trị của sức lao động,
tức là có sự biển đổi về số lượng.
- Ký hiệu: v
- Hình thức biểu hiện: tiền lương.
- Quá trình vận động: Diễn ra trên hai mặt
- Một mặt, giá trị của nó biến thành các tư liệu sinh hoạt và biến đi trong quá
trình tiêu dùng của công nhân.
- Mặt khác, bằng lao động trừu tượng, người công nhân tạo ra giá trị mới
không những đủ để bù đắp sức lao động của mình, mà còn có giá trị thặng dư
cho nhà tư bản.
=> Do đó, bộ phận tư bản này đã có sự biến đổi về lượng trong quá trình sản
xuất.
